Enfal ve ganimetler arasındaki anlam farkı.

Ateistler ve kalplerinde hastalık olanlar aşağıdaki ayetleri göstererek Kuran’da çelişki olduğunu iddia etmektedirler.

İddia etmektedirler ki; “Savaşta elde edilen ganimetlerin tamamının Yüce Allah’a ve resûlüne ait olduğu 8:1 ayetinde bildirilmişken aynı surenin 8:41 ayetinde bu kez ganimetlerin 1/5’inin Yüce Allah’a ve resûlüne ait olduğu bildirilmiştir. Bu bir çelişkidir.“

Bu kişilerin iddia ettikleri yanılgıya düşmelerinin nedeni yetersiz ve özensiz çevirilerdir. Kelimelerin gerçek anlamları ile dikkatli okunduğunda ayetlerde farklı şeylerin işaret edildiği rahatlıkla anlaşılır.

Yüce Allah’ın izni ile ayetleri inceleyelim; motomot tercümesini yapalım. 

Yüce Allah 8:1 ve 8:41 ayetlerinde şu şekilde buyurmaktadır;

Kuran Ayet No|Sure No|Ayet No|Ayet

Arapça okunuş

Meal

1161|8|1|يَسْـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلْأَنفَالِ قُلِ ٱلْأَنفَالُ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِ فَٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ وَأَصْلِحُوا۟ ذَاتَ بَيْنِكُمْ وَأَطِيعُوا۟ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

Yes’elûneke ani l-enfâl, kuli l-enfâlu lillâhi ver resûl, fettekullâhe ve aslihû zâte beynikum ve etîûllâhe ve resûlehû in kuntum mu’minîn.

Sorarlar sana enfal hakkında; de ki: “Enfal Allah ve resûlü için; öyleyse takvalı olun Allah'a ve düzeltin aranızdakini; itaat edin Allah'a ve resûlüne eğer olmuşsanız inananlar.

1201|8|41|وَٱعْلَمُوٓا۟ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَىْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُۥ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِى ٱلْقُرْبَىٰ وَٱلْيَتَٰمَىٰ وَٱلْمَسَٰكِينِ وَٱبْنِ ٱلسَّبِيلِ إِن كُنتُمْ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ وَمَآ أَنزَلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا يَوْمَ ٱلْفُرْقَانِ يَوْمَ ٱلْتَقَى ٱلْجَمْعَانِ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ

Va'lemû ennemâ ganimtum min şey'in fe enne lillâhi humusehu ve lir resûli ve li zîl kurbâ vel yetâmâ vel mesâkîni vebnis sebîli in kuntum âmentum billâhi ve mâ enzelnâ alâ abdinâ yevmel furkâni yevmettekal cem'âni, vallâhu alâ kulli şey'in kadîr.

Ve bilin ki; bir şeyden ganimet aldığınız; o durumda ki onun beşte biri Allah için ve resûlü için; ve içindir yakınlık sahipleri ve yetimler ve miskinler ve yolun oğlu; eğer olmuşsanız inanmış Allah'a ve kulumuz üzerine indirdiğimize-ayrılma (hak ile batılın) günü; iki topluluğun karşılaştığı gün-; ve Allah her bir şey üzerine güç yetirendir.

1229|8|69|فَكُلُوا۟ مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلَٰلًا طَيِّبًا وَٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ

Fe kulû mim ganimtum halâlen tayyiben vettekullâh, innallâhe gafûrun rahîm.

Öyleyse yiyin ganimet aldığınızdan; helal, temiz; ve takvalı olun Allah'a; doğrusu Allah bağışlayandır, rahimdir.

 

(ٱلْأَنفَالِ) l-enfâl kelimesi kökü (نفل) görev olarak gereğinden fazla yapmak (to do more that is required by duty), ganimetten birisine payını vermek (give one his share of booty), hediye etmek (make a present), ganimetten/hediyeden dağıtırken birisi kayırmak  (favour one in distrubuting the booty), ganimetten öncelikli olarak (daha dağıtıma başlamadan) pay almak-talep etmek (claim or take before hand a large part of the booty), ganimet (booty), hediye (present), hediye-armağan (gift) anlamındadır. Hans Wehr 4th ed., page 1158 (of 1303)

(غَنِمْتُم) ganimtum kelimesi kökü (غنم) ganimet kazanmak (to gain booty), ganimet almak (to take booty), ganimet kapmak (carry a booty), ganimet (booty) anlamındadır. Hans Wehr 4th ed., page 802 (of 1303)

(الانفال) ‘l-enfâl’  kelimesi Kuran’da sadece 2 kez geçer ve her iki geçiş de 8:1 ayetindedir. Başka bir yerde geçmez. İsim kelimesidir ve çoğul olarak kullanılmıştır. Herkesin rahatlıkla görebileceği gibi 8:1 ayetinde Allah ve resûl için enfal kelimesi ile bir şeyler işaret edilmiş iken 8:41 ve 8:69 ayetlerinde direkt olarak ganimet almak fiili kullanılmıştır. ‘ganimtum’ kelimesi geçmiş zaman, 2. şahıs çoğul kişi fiili olup ‘ganimet aldınız’, ‘ganimet kazandınız’ anlamındadır. Kuran’da sadece 2 yerde geçer.

Yüce Allah 8:1 ayetinde ganimetleri direkt olarak işaret etmek istemiş olsaydı 8:41 ve 8:69 ayetlerinde kullandığı gibi ‘ganimet aldınız/ganimet kazandınız’ kelimesini kullanabilirdi. Başına '' ekleyerek ‘Ganimet olarak aldığınız’ diyebilirdi. Ancak bu şekilde yapmamış. Bunun yerine enfal kelimesini kullanmayı tercih etmiş Yüce Allah. Neden acaba? Demek ki aralarında mutlak bir fark olmalı. Sözlükler incelendiğinde enfal kelimesinin bu nedenle ganimet kelimesinden farklı olduğu görülür.

Enfal kelimesi ganimetin kendisinden çok dağıtılması/pay edilmesi ile ilgilidir ve ganimet dağıtımında öncelikli olmayı işaret eder. Tam olarak anlamı; ‘ganimetlerin dağıtımında öncelik’ demektir. Ganimetlerin dağıtımımda öncelikli olarak pay almak demektir. Enfal kelimesi ganimetler olarak çevrilince tüm ganimetler Yüce Allah ve resûlüne ait olacak gibi yanlış bir anlam ortaya çıkıyor.     

8:1 ayetinden anlarız ki savaş sonrası müminler ganimetler elde etmişler. Ganimetlerin nasıl dağıtılacağı konusunda akıllarda sorular oluşmuş olmalı. Yüce Allah da 8:1 ayetinde ganimetlerin dağıtımında Yüce Allah ve resûlünün pay sahibi olacağını, hatta önceliğin Yüce Allah ve resûlü için olduğunu açık ve net bir şekilde bildiriyor. Elde edilen ganimetlerin pay edilmesinde Yüce Allah ve resûlü öncelikli pay alacaktır.  

Yüce Allah ve resûlü neyi işaret ediyor?

Kuran’da Yüce Allah ve resûlü birlikte geçtiğinde bu kesinlikle tek olarak Yüce Allah’ı işaret eder. Resûlün görevi Yüce Allah’ın vahyini insanlara ulaştırmaktır. ‘Allah’a ve resûle itaat edin’ konusu da aynı açıdan incelenmelidir.

Konu ile ilgili detaylı inceleme aşağıdan yapılabilir.

‘Allah'a itaat edin ve resûle itaat edin’: resûl Allah’a tâbidir. Allah resûle tâbi değildir.

Böylelikle kesin olarak anlarız ki 8:1 ayetinde işaret edilen enfal kelimesi ile elde edilmiş olan ganimetlerin paylaşımında öncelik Yüce Allah’a verilecektir. 

8:41 ayetinde Yüce Allah kendisine öncelikli olarak verilecek payın ganimetlerin 1/5’i olduğunu işaret etmektedir. Yüce Allah’ın şüphesiz olarak hiçbir şeye ihtiyacı yoktur. Zaten 8:41 ayetinde kendisine olan payın kimlere dağıtılmasını işaret ederek son noktayı koymaktadır. Yüce Allah için öncelikli olarak ayrılan 1/5 pay yakınlık sahipleri, yetimler, miskinler ve yolun oğlu için ayrılacak ve bunlara dağıtılacaktır. Kısacası toplumda ihtiyacı olanların ihtiyacını gidermek için kullanılacaktır.

8:41 ayeti zekâtın oranı ile ilgili bir işaret olabilir mi?

8:41 ayetinin devlete verilmesi gereken zekâtın oranı hakkında bir bilgi vereceğini düşünüyorum. Nasıl ki savaş sonrası bir kazanç olan ganimetlerin 1/5’i Allah için ayrılıyor (8:41) ve kalan 4/5’i helal ve temiz olarak yenebiliyor ise (8:69); her bir kimse de kazancının %20’sini yani 1/5’ini zekât olarak, Yüce Allah’ın payı olarak devlete vermelidir. Enfal kelimesi dikkate alındığında bir kişi kazanır kazanmaz kazancının 1/5’ini hemen devlete zekât olarak vermelidir. Kendisi için harcamaya başlamadan vergisini vermelidir.  

Zekât nedir?

En doğrusunu Allah bilir.